Αίσθημα προκάρδιων παλμών

Το αίσθηµα παλµών είναι το ενοχλητικό και πολλές φορές δυσάρεστο αίσθηµα που προκύπτει όταν η καρδιακή λειτουργία είναι αισθητή. Αποτελεί εξαιρετικά συχνό σύµπτωµα που µπορεί να συνοδεύει µεταβολές του καρδιακού ρυθµού ή της καρδιακής συχνότητας και τα άτοµα που το βιώνουν συχνά το περιγράφουν ως «φτερούγισµα» στο στήθος, αίσθηµα «κενού» ή έντονης αναπήδησης, «κόµπο» στο λαιµό ή γενικώς ως θωρακική δυσφορία.

Στις πλείστες περιπτώσεις το δυσάρεστο αυτό αίσθηµα των παλµών είναι αθώο και δεν εγκυµονεί απειλητικούς για τη ζωή κινδύνους ενώ εξαφανίζεται από µόνο του χωρίς να χρειάζεται ιατρική παρέµβαση. Κάποιες φορές όµως, µπορεί να αποτελεί οιωνό κάποιας σοβαρότερης κατάστασης ειδικά όταν συνοδεύεται από άλλα συµπτώµατα όπως πόνο στο στήθος, ζάλη ή λιποθυµία, δυσκολία στην αναπνοή ή όταν εµφανίζεται σε άτοµο µε ήδη γνωστό προϋπάρχον καρδιολογικό πρόβληµα.

Ποιες καταστάσεις µπορούν όµως να εκδηλωθούν µε αίσθηµα προκάρδιων παλµών; Η σωµατική άσκηση µπορεί φυσιολογικά να οδηγήσει στην αντίληψη των παλµών ενώ η ένταση της προσπάθειας στην οποία εµφανίζονται εξαρτάται από τη φυσική κατάσταση του ατόµου. Η κατάχρηση καφέ ή αλκοόλ και το κάπνισµα µπορεί να οδηγήσουν στο αίσθηµα ότι η καρδιά πάλλεται, όπως επίσης µπορούν και καταστάσεις µη καρδιακής προέλευσης. Τέτοιες είναι: η αναιµία, ο πυρετός, ο υπερθυρεοειδισµός, η υπογλυκαιµία και οι ορµονικές διαταραχές που συνοδεύουν την εγκυµοσύνη και την εµµηνόπαυση. Πολύ συχνότερα όµως, το ενοχλητικό αυτό αίσθηµα των παλµών παρατηρείται σε άτοµα που διακατέχονται από υπερβολικό άγχος και stress ή σε κρίσεις φόβου ή πανικού. Στις πιο πάνω καταστάσεις συνήθως οφείλεται σε φλεβοκοµβική (φυσιολογική) ταχυκαρδία.

Το αίσθηµα των παλµών ωστόσο, µπορεί να είναι επακόλουθο κάποιας καρδιακής πάθησης. Χαρακτηριστική στην προκειµένη περίπτωση είναι η υπερ-κοιλιακή ταχυκαρδία (το ερέθισµα προέρχεται από τους κόλπους της καρδίας) που εµφανίζεται ξαφνικά χωρίς καµιά φαινοµενική αιτία µε αίσθηµα γρήγορων και ρυθµικών παλµών και πολλές φορές µε τον ίδιο τρόπο εξαφανίζεται. Η κοιλιακή ταχυκαρδία (το ερέθισµα προέρχεται από τις κοιλίες της καρδίας) υποκρύπτει σχεδόν πάντα παθολογικό υπόστρωµα, συνοδεύεται συνήθως από ζάλη ή απώλεια αισθήσεων και αν δεν αντιµετωπιστεί άµεσα µπορεί να αποδειχθεί σαφώς απειλητική για τη ζωή. Σε όλες αυτές τις καταστάσεις οι παλµοί είναι συνήθως ρυθµικοί.

Σε άλλες όµως περιπτώσεις, οι καρδιακοί παλµοί όχι µόνο γίνονται αισθητοί από το άτοµο αλλά παρουσιάζονται επίσης µε τρόπο ακανόνιστο και άρρυθµο. Πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγµα είναι οι έκτακτες συστολές είτε προέρχονται από τους κόλπους είτε από τις κοιλίες της καρδιάς. Είναι η πιο συχνή αιτία του αισθήµατος παλµών και οφείλονται στην παραγωγή κάποιων ηλεκτρικών ερεθισµάτων σε περιοχές της καρδιάς που φυσιολογικά δεν παράγονται. Παρουσιάζονται µε τον εξής τρόπο: τα άτοµα µε έκτακτες συστολές αισθάνονται ένα «κτύπο» στο στήθος που ακολουθείται από µια στιγµιαία περίοδο παύσης λειτουργίας της καρδιάς πράγµα που βιώνεται σαν αίσθηµα «κενού». Αµέσως µετά, η καρδιά ξαναρχίζει τη φυσιολογική της λειτουργία µέχρι την εµφάνιση µιας νέας έκτακτης συστολής. Είναι συνήθως αθώες και µπορεί να αυξάνονται µε το άγχος, τη λήψη καφεΐνης ή µε το κάπνισµα αν και σε κάποιες περιπτώσεις µπορεί να χρειάζονται ενδελεχή έλεγχο γιατί µπορεί να κρύβουν κάποια καρδιακή πάθηση.

Μια άλλη πολύ συχνή αρρυθµία που εκδηλώνεται συνήθως µε αίσθηµα ακανόνιστων προκάρδιων παλµών είναι η κολπική µαρµαρυγή που πρέπει πάντα να την έχουµε κατά νου. Αποτελεί µια από τις συχνότερες διαταραχές του καρδιακού ρυθµού και εµφανίζεται ακόµα πιο συχνά στις µεγαλύτερες ηλικίες. Στην αρρυθµία αυτή, οι κόλποι της καρδιάς συστέλλονται µε γρήγορο και ακανόνιστο ρυθµό, συστολές που µεταβιβάζονται και στις κοιλίες. Είναι πολύ σηµαντική η έγκαιρη διάγνωση και αντιµετώπιση της κολπικής µαρµαρυγής λόγω αυξηµένης επίπτωσης αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.

Η εξέταση εκλογής όταν γίνεται αντιληπτό το δυσάρεστο αυτό αίσθηµα των παλµών, δεν είναι άλλη από το απλό ηλεκτροκαρδιογράφηµα. Πολλές φορές , όµως, είναι δύσκολη η άµεση διαλεύκανση των ενοχληµάτων µε το ηλεκτροκαρδιογράφηµα και µπορεί να χρειαστεί η εφαρµογή µιας ειδικής συσκευής που επιτρέπει την συνεχή καταγραφή του καρδιακού ρυθµού για 24 ώρες, γνωστό και ως Holter ρυθµού 24ώρου. Τεράστια επίσης είναι η συµβολή των υπερήχων καρδιάς (echo) και της δοκιµασίας κόπωσης που µαζί βέβαια µε τη φυσική εξέταση υποβοηθούν τη διερεύνηση της αιτίας των αρρυθµιών που εκδηλώνονται µε αίσθηµα παλµών.

Τέλος, όσον αφορά την αντιµετώπιση, στην περίπτωση που τεκµηριωθεί η ύπαρξη αρρυθµίας, αναλόγως της σοβαρότητας αυτής και της ύπαρξης καρδιακής πάθησης ο ιατρός θα δώσει την κατάλληλη φαρµακευτική αγωγή. Αντιθέτως, στις περιπτώσεις που µετά από την προσεκτική καρδιολογική εκτίµηση δεν τεκµηριωθεί η ύπαρξη καρδιοπάθειας, ο θεράπων ιατρός οφείλει να διαβεβαιώσει για τον «καλοήθη» χαρακτήρα των προκάρδιων παλµών και να δοθούν οδηγίες για διακοπή του καπνίσµατος, περιορισµό στη λήψη καφέ και αλκοόλ, αποφυγή του stress και γενικότερα συµβουλές για µια πιο υγιεινή ζωή.